İSTANBUL (AA) - Ülker ve Sabancı Üniversitesi işbirliğiyle buğdayın tarlada çinko ve selenyum bakımından zenginleştirilmesini sağlayan "Biyofortifikasyon Projesi" ilk sonuçlarını verdi.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, sürdürülebilir tarım konusunda buğday, fındık, kakao özelinde projeler geliştiren Ülker, Sabancı Üniversitesi ile önemli bir işbirliğine imza attı.
İşbirliğinde, tarlada çinko ve selenyum bakımından zenginleştirilen buğday, önce una sonra ürüne dönüştürüldü.
İki yıldır sahada yürütülen "Biyofortifikasyon Projesi" ile buğday tanesinde ve ondan elde edilen unda çinko ve selenyum miktarlarında artış sağlandı. Şirketin üretim tesislerinde, zenginleştirilmiş buğdaylardan elde edilen tam buğday ununda, uygulama yapılmayan una kıyasla çinko miktarının yüzde 46 arttığı belirlendi.
Türkiye'de yetiştirilen buğdaylarda çok düşük seviyelerde bulunan selenyum ise 18 kat artış göstererek, arzu edilen düzeylere ulaştırıldı.
Yapılan laboratuvar analizleri, tarlada buğday tanesinde sağlanan mineral zenginliğinin una ve ardından nihai ürünlere aktarılabildiğini ve korunduğunu gösterdi.
Şirketin tarlada yapılan uygulamayla mineralce zenginleştirilmiş buğdaylardan elde edilen unla ürettiği sınırlı sayıdaki Saklıköy Tarlada Zenginleştirilmiş Tahıllı, Sütlü Çikolatalı, Pirinç Patlaklı, Portakallı ve Hindistan Cevizli bisküvisi tüketicinin beğenisine sunuldu.
- "2030'a kadar 10 bin dekar alanda onarıcı tarım uygulamasını hayata geçirmeyi hedefliyoruz"
Açıklamada görüşlerine yer verilen Ülker Üst Yöneticisi (CEO) Özgür Kölükfakı, kullandıkları ham maddeler arasında yüzde 39 ile ilk sırada bulunan buğdayın sürdürülebilirliğinin büyük önem taşıdığını belirtti.
Buğdayda kapsayıcı yaklaşım benimsediklerini aktaran Kölükfakı, şunları kaydetti:
"Bisküvilik buğday ıslahından toprağın sağlığının iyileştirilmesine yönelik onarıcı tarıma kadar çeşitli konulara odaklanıyoruz. Projeleri geliştirirken de konunun uzmanlarıyla işbirlikleri yapmayı, topluma, paydaşlarımıza katkı sağlamayı çok önemsiyoruz. Biyofortifikasyon Projesi de Sağlık Bakanlığının Türkiye Beslenme Rehberi'nde faydalarına da yer verdiği, ülkemizde eksikliği görülen çinko ve selenyum minerallerine dikkat çekmek ve toplumsal fayda sağlamak için değerli bir fırsattı."
Kölükfakı, iki yıl süren proje kapsamında buğdayın çinko ve selenyum içeriğinin tarlada zenginleştirildiğini anlatarak, "Bu buğday fabrikamızda un haline getirildi. Hemen sonrasında sınırlı sayıda Saklıköy Tarlada Zenginleştirilmiş Tahıllı bisküviyi tüketicilerimizle buluşturarak projeyi tarladan rafa tüm süreçleriyle somutlaştırmış olduk." değerlendirmesini yaptı.
Daha önce Aliağa bisküvilik buğdayını birlikte gerçekleştirdikleri Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü ile yeni buğday türleri üzerinde çalışmaya devam ettiklerini vurgulayan Kölükfakı, ayrıca 2023'te 13 bin yıllık geçmişiyle Türkiye'nin en değerli atalık buğday türlerinden kavılca ile ilgili farkındalığı artırmak amacıyla Saklıköy Kavılca Buğdaylı Çikolata Kremalı bisküviyi ürettiklerini aktardı.
Kölükfakı, toprağın sağlığının korunmasının Ülker için önemine dikkati çekerek, şu ifadeleri kullandı:
"Buğday üretiminde uyguladığımız onarıcı tarımla yerli tarım, yerel kalkınma ve çiftçi refahını merkeze koyuyoruz. 2030'a kadar 10 bin dekar alanda onarıcı tarım uygulamasını hayata geçirmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamdaki çalışmalarımıza 2025 itibarıyla 101 çiftçimizle devam ediyoruz."
- "Buğday, yıllardır azar azar kaybettiği mineral zenginliğine yeniden kavuştu"
Biyofortifikasyon Projesi'nin Yürütücüsü ve Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Çakmak da her yıl yapılan bitkisel üretimle topraklardan tonlarca mikro besin elementinin uzaklaştırıldığını belirtti.
Tarımda yüksek verimli çeşitlerin kullanılmasıyla bu sorunun giderek daha da şiddetlendiğine işaret eden Çakmak, topraklarda baş gösteren bu mineral kayıplarının tüketilen gıdalarda da ortaya çıktığını ve bunun da bugün insanlarda (özellikle çocuklarda) çok yaygın olan gizli açlığın ortaya çıkışında belirleyici bir rol oynadığını ifade etti.
Çakmak, toprağın mineraller bakımından fakir olduğunda, gıdanın da fakir olacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bu noktadan hareketle Ülker ile geliştirilen bu işbirliğiyle bu mineral eksikliği sorununa hızlı ve etkili bir çözüm bulmaya çalıştık. Buğday, henüz tarladayken yapraklarına uygulanan çinko ve selenyumla beslendi ve sonra bünyesine aldığı bu değerli mineralleri tanesine taşıdı. Böylece buğday, yıllardır azar azar kaybettiği mineral zenginliğine yeniden kavuştu. Yani, ona dışarıdan farklı bir şey eklenmedi, sadece zamanla kaybettiği mineraller yeniden kazandırıldı."
Zenginleştirilmiş buğdayın unuyla üretilen Saklıköy bisküvisinin, "tarladan sofraya" anlayışının güzel örneği olacağına dikkati çeken Çakmak, "Üstelik, Saklıköy'ün hikayesi, ekmekten makarnaya, sütten çaya birçok temel gıdaya da uyarlanabilecek bir örnek teşkil edecek. Bu sayede hem çiftçilerimize yeni kazanç fırsatları sunulacak hem de insanlarımız için daha besleyici gıdaların yolu açılacak." ifadelerini kullandı.
Çakmak, ayrıca, Ülker ile yürütülen zenginleştirme çalışmasının, Sabancı Üniversitesi liderliğinde 15 ülkede 12 yıl boyunca yürütülmüş olan uluslararası bir projeden elde edilen bilgiler ve deneyimler ışığında gerçekleştirildiğini belirtti.
